Burak Yücel
Türkiye Turkey, 2024, 60’
Türkçe; İngilizce altyazılı Turkish with English subtitles

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi son sınıf öğrencisi olan Önder Babat, 3 Mart 2004 tarihinde, çalışanı olduğu Devrimci Hareket Dergisi bürosunun çıkışında başından tek kurşunla vuruldu. İstiklal Caddesi’nin çok merkezi bir noktasında işlenen cinayet sonrasında, failleri gizlemek ve olayı örtbas etmek için devlet kurumları çok kapsamlı bir çaba sarf etti. O esnada Önder’in yanında olan arkadaşları gözaltına alınarak baskı ve şiddete maruz kaldı, vurulmasını takip eden ilk saatlerde Önder’in hastane önünde bekleyen ailesine polis tarafından, Önder’in başına taş düşmesi sonucu vefat ettiği, otopsi işlemine gerek olmadığı, cenazelerini alıp defnetmeleri için kendilerine yardımcı olabilecekleri söylendi. Naylon bir torba içerisinde kanlı bir taş parçası gösterildi. O kanlı taş parçası, sonrasında kayboldu ve hiçbir zaman dava dosyasında yer almadı.  Önder’in öldürülmesinin üzerinden henüz 24 saat bile geçmemişken,adli tıp incelemesi dahi yapılmamışken, 4 Mart sabahı çıkan boyalı basın gazeteleri, Önder’in nereden geldiği belli olmayan yorgun bir kurşun sonucu hayatını kaybettiğini yazdı; hedef şaşırtmak için gayret gösterdi. Engelleme çabalarına rağmen yapılan otopside, Önder’in hedef gözetilerek, deforme olmamış bir kurşunla, susturucu kullanılarak öldürüldüğü ortaya çıktı. Olay anında yanında olan arkadaşları da o esnada silah sesi duymadıklarını beyan etmişlerdi. 

Önder Babat’ın siyasi bir cinayet kapsamında öldürüldüğü gerçeği, ailesinin, arkadaşlarının, yoldaşlarının ve demokratik kamuoyunun ısrarlı mücadelesi sonucu ortaya çıkartıldı. Herhangi bir ‘fail bulunamadığı’ gerekçesi ile Türkiye’de bir kamu davası açılamadı. Bu süreçte başvurulan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni kusurlu buldu ve tazminat ödemesine hükmetti. 3 Mart 2024 itibariyle Önder Babat cinayeti resmi makamlarca faili meçhul kapsamına alındı.

3 Mart 2024’te gala gösterimi yapılan “Önder Tarihin Irmağında” belgeseli yirmi yıllık bir adalet ve insan hakları mücadelesini, Önder’i; onun düşlerini, kişiliğini, neden ve nasıl öldürüldüğünü anlatıyor. 

Önder Babat, a final year student at Istanbul University Faculty of Law, was shot with a single bullet in the head on March 3, 2004, as he was leaving the office of the Revolutionary Movement Magazine, where he worked. After the murder, which took place at a very central point on Istiklal Street, state institutions made a comprehensive effort to conceal the perpetrators and cover up the incident. In the first hours following the shooting, Önder's family waiting in front of the hospital were told by the police that Önder had died as a result of a stone falling on his head, that there was no need for an autopsy, and that they could help them take the body and bury it. They were shown a bloody piece of stone in a nylon bag. That bloody stone fragment disappeared afterwards and was never included in the case file. On the morning of March 4, less than 24 hours after Önder's murder, before the forensic examination had even been carried out, the tabloids reported that Önder had died as a result of a stray bullet of unknown origin; they made an effort to obfuscate the target. Despite their efforts to prevent this, the autopsy revealed that Önder had been targeted and killed with an undeformed bullet, using a silencer. His friends who were with him at the time of the incident also stated that they did not hear a gunshot at the time.

The fact that Önder Babat was murdered as part of a political murder was revealed through the persistent struggle of his family, friends, comrades and the democratic public. A public case could not be opened in Turkey on the grounds that no perpetrator could be found. During this process, the European Court of Human Rights found the State of Turkey at fault and ordered it to pay compensation. As of March 3, 2024, the murder of Önder Babat was classified as unsolved by the official authorities. 

Premiered on March 3, 2024, the documentary “Önder in the River of History” tells the story of a twenty-year struggle for justice and human rights, Önder; his dreams, his personality, why and how he was murdered.